ปรมัตถธรรม คือ ธรรมชาติที่เป็นความจริงแท้แน่นอน ที่ดำรงลักษณะเฉพาะของตนไว้โดยไม่ผันแปรเปลี่ยนแปลง เป็นธรรมที่ปฏิเสธ ความเป็นสัตว์ ความเป็นบุคคล ความเป็นตัวตนโดยสิ้นเชิง มี ๔ ประการ คือ จิต เจตสิก รูป และ นิพพาน ซึ่งมีความหมายโดยย่อดังนี้ จิต คือธรรมชา ติที่ทำหน้าที่ เห็น, ได้ยิน, รับกลิ่น, รับรส, รู้สัมผัส ตลอดจนธรรมชาติที่ทำให้เกิด การคิด นึก สภาวะของจิตมีทั้งหมด ๘๙ หรือ ๑๒๑ อย่าง (โดยพิสดาร) แต่เมื่อกล่าวโดยลักษณะแล้วมีเพียง ๑ เท่านั้น คือ รู้อารมณ์ (อารมณ์ในที่นี้หมายถึง รูป,เสียง,กลิ่น,รส,สิ่งต่างๆ และเรื่องราว ต่างๆ ที่จิตไปรับรู้) จิตเป็นนามธรรมและมีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น วิญญาณ,มโน,มนัส,มนินทรีย์,มโนธาตุ,มโนวิญญาณธาตุ และ มนายตนะ เป็นต้น เจตสิก คือ ธรรมชาติที่ประกอบกับจิต ปรุงแต่งจิต ทำให้เกิดความ รู้สึก นึก คิด ที่แตกต่างกัน ทั้งทางที่ดีและไม่ดี มีทั้งห...